Aankomst in Navarra´s mooie en sfeervolle hoofdstad Pamplona. De stad is beroemd om haar tapas en pinchos. Een ideaal beginpunt voor fietsreizen.

Let op: als je in Pamplona tijdens het San Fermín festival (elk jaar van 6 - 17 juli) wilt overnachten, zal de prijs aanzienlijk hoger zijn. In dat geval moet je bovendien minstens acht maanden van tevoren boeken.

De berg Alto del Perdón is de grootste uitdaging van deze dag. Als de beklimming je te zwaar lijkt, vind je in onze gids ook een sluiproute. Toch is het het waard om de officiële route te volgen, omdat je op de top aan de ene kant een waanzinnig uitzicht hebt over Pamplona en de Pyreneeën en aan de andere kant zie je de makkelijkere route van de volgende dagen liggen. Je fietst door het prachtige Puente de la Reina. Dit stadje heeft een mooie oude binnenstad en is vernoemd naar haar beroemde brug Puente de la Reina (De Koninginnenbrug) vanaf waar de Camino verder westwaarts gaat. 

Een paar kleine, maar steile heuvels brengt je vervolgens naar Estella. Je komt langs meerdere wijngaarden. Een kijkje in enkele van deze wijngaarden is zeker de moeite waard en geeft je gelijk de mogelijkheid om onder het genot van een wijntje even bij te komen.

Afstand: 46 Km

Estella is een historische en adembenemende stad met een mooie oude binnenstad.

De etappe van vandaag begint met een lichte beklimming die steeds vlakker wordt. Er zijn veel bodegas die je tijdens deze etappe kunt bezoeken en uitstekende restaurants waar je een heerlijke lunch kunt bestellen. Er is niet veel schaduw onderweg. Mocht je de Camino in de zomer doen, adviseren we je om vroeg te vertrekken om de heetste uren van de dag te mijden.

Je komt langs verschillende historische dorpjes, zoals Torres del Rio en je zult zien dat je steeds meer omgeven wordt door wijngaarden. Een teken dat je in de wijnstreek La Rioja bent aangekomen.

Logroño is de grootste stad van La Rioja en uiteraard het centrum van de vele Rioja wijnhuizen. Behalve haar beroemde wijnen staat Logroño bekend om haar goede keuken. In het goed onderhouden oude centrum vind je op elke hoek een heerlijke tapasbar. 

Afstand: 40 Km

Je laat Logroño al fietsend door de parken en de natuur van het Grajera natuurgebied achter je. Dit natuurpark gaat over in het prachtige landschap van La Rioja dat wordt gedomineerd door uitgestrekte wijn- en fruitboomgaarden.

Deze etappe leidt je door het traditionele pottenbakkersstadje Navarrete, Ventosa en het hoger gelegen San Antón. Vanaf hier heb je een fantastisch uitzicht over de eindeloze wijngaarden, met name mooi in september tijdens het oogstseizoen.

Het doel voor vandaag is Santa Domingo de la Calzada, een dorpje in La Rioja Alta. Het pad doorkruist het charmante stadje Azofra.

Aan het landschap merk je dat je de regio Castilië nadert. Wijngaarden veranderen in graanvelden. Santa Domingo is een levendig stadje met goede restaurants en een mooi stadscentrum dat het hele jaar door toeristen trekt.

Afstand: 51 Km

Vandaag komt de Camino de regio Castilië en León binnen. Vanaf nu af aan zul je een paar weken lang over de uitgestrekte vlakte van de ¨Meseta Castellana¨ (het Castiliaanse hoogvlakte) fietsen. Onderweg kom je langs Belorado dat zich bevindt aan de voet van een heuvel waar oude kluizenaarsgrotten en de ruïnes van een mytisch kasteel te vinden zijn.

Daarnaast kom je langs verschillende interessante monumenten, zoals de Virgen de la Peña kerk, uitgehakt uit de rotsen, en enkele mooi gelegen kasteelruïnes. De reis gaat door heuvelachtige landschappen en uitgestrekte bossen (de laatste bossen voordat je Burgos bereikt, daarna zul je ongeveer 300 km lang geen groot bos meer tegenkomen).

Na een klein naaldbos krijg je zicht op de buitenwijken van Burgos. Burgos werd in 884 gesticht en haar historische waarde valt onmogelijk te missen. De stad blinkt uit door de schittering van talloze monumenten, met als grootste schat de prachtige gotische kathedraal. In 1984 werd de kathedraal zelfs opgenomen in de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Burgos straalt een middeleeuwse sfeer uit en de uitnodigende tapasbarretjes maken deze stad nog gezelliger.

Afstand: 75 Km

Vandaag betreed je de onbevolkte hoogvlakte, waar het enige gezelschap je schaduw is, of (als je geluk hebt) een andere pelgrim die je onderweg tegenkomt. De bijna middeleeuwse dorpjes en landschap vandaag is wat deze pelgrimstocht al vanaf het allereerste begin legendarisch maakt.

Deze dag zonder enige beschutting van bomen tegen de brandende zomerzon, de doordringende winterkou of de snijdende wind zul je blijven herinneren door de bogen van de kloosterkerk van San Antón waar je onderdoor fietst, het stadje Castrojeriz en de daarop volgende beklimming naar Teso de Mostelares. Vanaf deze top ontwaar je

de eindeloze Tierra de Campos. De trots van deze streek is haar graan, duiventillen en waardevolle kunst.

Afstand: 65 Km

Dit deel van het pad wordt gedomineerd door een vlak en monotoon landschap. De Santa María la Blanca kerk op de route behoorde toe aan de Tempeliers. 

Vandaag kun je het klooster ¨Monasterio de San Zoilo¨ bezichtigen aan de rand van Carrión de los Condes. De weg gaat verder langs de eindeloze akkers tot aan Sahagún, een belangrijke pelgrimsstop met veel bezienswaardigheden als kloosters, kerken en een prachtige Romeinse brug.

Afstand: 59 Km

Graan, maïs, zonnebloemen en tal van andere gewassen geven kleur aan deze etappe. Hoewel de etappe in het begin wat saai oogt, is er toch veel te zien vandaag. Kijk goed om je heen of je arends of ooievaars ziet vliegen. Onderweg kom je langs traditionele dorpjes die zonder de Camino waarschijnlijk nooit zouden hebben bestaan.

Er staan veel bomen langs het pad naar Reliegos en Mansilla. Onderweg lijk je veel grotten tegen te komen, dit zijn in werkelijkheid oude bodegas die in de rotsen zijn uitgehakt. Vroeger werd hier wijn gemaakt, maar tegenwoordig worden veel van deze ¨grotten¨ gebruikt als restaurant of als privéaangelegenheid waar vrienden en familie samenkomen.

Vandaag kom je aan in León. De eerste kilometers na Mansilla zijn redelijk mooi, maar daarna kom je door het industriegebied van León. Eenmaal aangekomen in León en de eerste blik op de schitterende kathedraal doet je beseffen dat de afgelopen dagen de reis meer dan waard was.

Deze oude Romeinse hoofdstad is een van de grootste steden van deze pelgrimstocht. In 910 was León de hoofdstad van het koninkrijk dat zich later vormde tot het Spanje dat we vandaag de dag kennen. De middeleeuwse waarde van deze stad komt tot uitdrukking in de grote hoeveelheid monumenten, zoals de kathedraal, San Marcos en de Basilica San Isidoro waar meerdere belangrijke koningen liggen begraven.

De stad heeft een gezellige sfeer door de vele tapasbarretjes, die vooral in de avond de straten vol laten stromen. Bespied de moeilijk lopende pelgrims slenterend door de stad in de hoop deze (of de volgende) reis eindelijk Santiago te bereiken.

Afstand: 55 Km

Via de prachtige Romeinse brug bij de Parador Hostal de San Marcos verlaat je León. De eerste 8 km fiets je wederom door een industriegebied van León, waarna het pad de belangrijkste snelweg volgt. Gelukkig kent Spain is More ook een alternatieve route. Deze route is rustiger en prettiger om te fietsen. Eenmaal voorbij het industriegebied kun je er dus voor kiezen om de volgende 15 km het alternatieve pad te volgen tot aan Villar de Mazarife.

De mooiste plek van deze etappe is de Romeinse brug in Hospital de Órbigo. Over het algemeen is dit een rustig en makkelijk pad met verschillende miradores (uitkijkpunten) vanaf waar je zicht hebt op de bergen die je de volgende dag gaat beklimmen.

Astorga, een 2000 jaar oude ommuurde Romeinse hoofdstad van een van de oudste en grootste bisdommen in Spanje, wordt doorkruist door zowel de Camino Frances als de Camino del Sur (of Vía de la Plata). Wat leuk is om te bezichtigen: het Bisschoppelijk paleis van Gaudí (Palacio Episcopal), het Chocolademuseum, de Romeinse Weg (Ruta Romana), het Museo Romano en natuurlijk de historische binnenstad.

Afstand: 50 Km

Enkele kilometers na Astorga verandert het landschap In een meer bergachtig gebied. Je fietst door verscheidene mooie en charmante stadjes als Castillo de los Polvazares die een bezoek meer dan waard zijn. Rabanal is een gastvrij stadje en duidelijk gericht op pelgrims.

Het stuk door de bergen zul je niet snel vergeten, omdat je vandaag langs het beroemde IJzeren Kruis (Cruz de Ferro) komt. Hier lieten pelgrims stenen achter die hun lasten of wensen representeerden die ze helemaal vanaf hun woonplaats hiernaartoe namen. De weg loopt verder door een wonderlijk natuurlijk decor met hier en daar een dorpje. Molinaseca is een dorpje vol gezellige restaurantjes, bezocht door zowel pelgrims als locals die allen de fotogenieke straatjes en leuke cafeetjes willen bewonderen.

Afstand: 46 Km

Vandaag kom je door Ponferrada, een stad met in het centrum een beroemd Tempelierskasteel uit de 12e eeuw (¨Castillo de los Templarios¨). Ponferrada is een echte mijnstad met meer dan 60.000 inwoners en is tevens een belangrijke stop van de Camino. Cacabelos is ook een interessant stadje waar veel ¨wijngrotten¨ te vinden zijn. Daarna fiets je verder naar Villafranca del Bierzo, dat ook wel bekendstaat als ´de andere´ of ´klein´ Santiago. Bekijk de twaalfde-eeuwse kerk ¨Iglesia de Santiago Apóstel¨ en de noordelijke ingang De Poort van Vergiffenis. Villafranca del Bierzo is een mooi dorpje midden in de Bierzo, een van de beste wijnstreken van Spanje.

Na Villafranca fiets je omhoog richting O Cebreiro. Deze beklimming is het zwaarste stuk van de Camino. De zwaarste kilometers zullen morgen worden afgelegd, na de overnachting in Vega de Valcarse.

Suggestie: om meer tijd te hebben om Ponferrada, Cacabelos en Villafranca te bezichtigen, raden we je aan om een extra dag uit te trekken. Je kunt dan overnachten in Villafranca del Bierzo (De afstand van Molinaseca naar Villafranca del Bierzo: 29 km). De volgende nacht kun je in O´Cebreiro slapen (Villafranca del Bierzo naar O´Cebreiro: 28 steile kilometers). 

Afstand: 51 Km

Deze dag begint met het zwaarste deel van de hele pelgrimstocht. In de schaduw van populieren, berke-, eiken- en kastanjebomen fiets je naar O Cebreiro op de top. Dit stadje is vaak omhuld door mist, maar ontzetted charmant door haar stenen huizen met rieten daken. Als je geluk hebt met het weer dan heb je op een onbewolkte dag een waanzinnig uitzicht. Deze etappe bevat prachtige panorama-uitzichten, maar is ook een van de zwaarste.

Na voornamelijk bergopwaarts naar O Cebreiro, zal de Camino vooral bergafwaarts gaan. Er zijn talloze mooie uitzichten over het platteland. Door de eerste ¨horreos¨ (typische Galicische graanschuren) merk je dat je in Galicië bent aangekomen. Ook zal het weer wat veranderen door de invloed van de Atlantische Oceaan.

Je komt onder andere door het stadje Triacastela. Hoewel de naam ¨drie kastelen¨ betekent, zijn er niets meer van de kastelen overgebleven. De stenen die gebruikt zijn voor de Kathedraal van Santiago de Compostela komen uit een steengroeve niet ver van Triacastela.

Voor de route naar Sarria heb je twee mogelijkheden: het ene pad loopt langs het Benedictijnse klooster van Samos, gesticht in de 6e eeuw en een van de oudste in de westerse wereld. Vanaf hier is het een mooie tocht door het bos naar Sarria. Het andere pad brengt je sneller naar je eindpunt.

Sarria is een stadje met circa 13.000 inwoners en is de laatste plek waar pelgrims die te voet gaan, kunnen beginnen om de minimale afstand van 100 km af te kunnen leggen om het Certificaat van de Camino te ontvangen. Veel pelgrims beginnen dan ook hier aan hun pelgrimstocht. Vanaf nu zul je een groter aantal pelgrims op je pad tegenkomen.

Afstand: 47 Km

Galicië is een van de mooiste regio´s van Spanje, zowel door haar natuur als haar roemrijke traditie. Deze fietstocht van vandaag is misschien wel de fraaiste van de hele pelgrimstocht. Je wordt omringd door het authentieke Spaanse platteland, de groene velden, vruchtbare boomgaarden en eenvoudig gebouwen stenen gehuchten.

De weg wordt vlakker, maar is nog steeds heuvelachtig. Nu het einde in zicht is, krijgt optimisme steeds meer de bovenhand. Het pad loopt over rustige landweggetjes over het Galicische platteland naar Palas de Rei. 

Afstand: 47 Km

Vandaag is de laatste dag van de pelgrimstocht. Het is een typische Caminodag met groene landschappen vol grazende koeien, stenen muren en kleine romaanse kerkjes. Hoge eucalyptusbomen langs het pad zorgen voor uitstekende schaduw. Neem de tijd om je te verdiepen in alle legendes en verhalen op dit pad. Nu het einde van de Camino dichtbij komt, is de sfeer opgetogener. Pelgrims voelen de opluchting en blijdschap, samen met de pelgrims die ze onderweg hebben leren kennen, dat ze hun doel bijna voltooid hebben.

Eenmaal aangekomen op je eindbestemming Santiago de Compostela is het tijd voor een aantal traditionele pelgrimsrituelen, waarvan de belangrijkste: de laatste stempel in je pelgrimspaspoort. Het onmisbare bewijs van deze geweldige prestatie.

Santiago is een ware beleving. Het biedt een veelvoud aan bezienswaardigheden en het is een van de belangrijkste culturele centra ter wereld. Deze universiteitsstad straalt gezelligheid uit en de wirwar van knusse straatjes maakt de binnenstad de perfecte locatie om de vele lokale specialiteiten te proeven. De kathedraal staat in een historische binnenstad die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat en de oude binnenstad is in niets te vergelijken met die van andere steden. De monumenten van de stad zijn echte kunstobjecten in verschillende architectonische stijlen.

Afstand: 69 Km

Echte pelgrims reizen na Santiago verder naar Finisterre. Deze tour brengt je ´s ochtends met de bus onder begeleiding van een Engelstalige gids van Santiago naar Finisterre en ´s middags weer terug naar Santiago. De excursie laat de ruige Galicische kustlijn zien en de beroemde ¨Costa de la Muerte¨ (de Kust van de Dood) waar talloze schepen schipbreuk hebben geleden. Op de meest westerlijke punt ligt Finisterre (¨Het Einde van de Wereld¨). Romeinen gaven het deze naam, omdat het voor hun toen letterlijk het einde van de bekende wereld was. Voor veel pelgrims is dit het symbolische eindpunt van hun pelgrimstocht. De avond breng je door in Santiago de Compostela.

Vertrek vanuit Santiago de Compostela.